Lạc Thư – Hậu Thiên Bát Quái và Sự Vận Dụng Của Âm Dương – Ngũ Hành Trong Thực Tế

By Dppacrylic 

Nếu Hà Đồ chỉ độ số khí âm dương tiêu trưởng và sự hình thành của ngũ hành thì Lạc Thư là cái Dụng của âm dương, ngũ hành khi phối vào phương vị địa cầu và đời sống xã hội.

Về nguồn gốc của Lạc Thư, cũng như Hà Đồ, rất khó kiểm chứng và còn nhiều tranh luận. Dựa trên truyền thuyết thì do vua Hạ Vũ đi trị thủy ở sông Lạc, bắt gặp con rùa lớn trên lưng có những chấm đen, trắng. Vua Vũ dựa vào đó mà chế ra Lạc Thư. Về sau vua Văn Vương dựa vào Lạc Thư mà chế ra Hậu Thiên Bát Quái.

Đồ Hình Lạc Thư 

Đồ hình Lạc Thư miêu tả 1 con rùa đầu có 9 chấm trắng, đuôi có 1 chấm trắng, 2 bên hông một bên có 3 chấm trắng, bên còn lại có 7 chấm trắng. Hai chân trước, 1 chân trái có 4 chấm đen, chân phải có 2 chấm đen. Hai chân sau, chân trái có 8 chấm đen, chân phải có 6 chấm đen.

Khi diễn số Lạc Thư ra thì có 1 ma phương đặc biệt mà cộng dọc hay ngang bất cứ hàng nào cũng ra tổng số là 15. 

Theo đó thì hướng Bắc số 1, hướng Nam số 9, hướng Đông số 3, hướng Tây số 7….

Kế tiếp là phối Bát Quái vào Lạc Thư thì hình thành Hậu Thiên Bát Quái

Ta biết ở Tiên Thiên Bát Quái diễn tả độ số âm dương nên 2 quẻ Càn tượng trưng cho khí Dương và Khôn tượng trưng cho khí Âm làm chủ toàn cục.

Tại tiết Hạ Chí khí dương đạt cực đại là nơi cực dương, là vị trí của quẻ Càn. Và theo nguyên lí âm dương tiêu trưởng thì khi dương đạt cực đại thì âm sẽ nẩy mầm trong dương, nên Hạ Chí là Nhất Âm Trưởng

Quẻ khí dương cực đại ký hiệu là 3 vạch liền   ☰ mà cái mầm Âm sinh ra trong Dương nên vạch liền giữa bị đứt tượng trưng cho Nhất Âm Trưởng, đây là tượng của quẻ Ly trong Tiên Thiên Bát Quái ký hiệu là ☲ cho nên vị trí Nam của Càn trong Tiên Thiên Bát Quái biến thành vị trí của Ly trong Hậu Thiên Bát Quái.

Ngược lại tại tiết Đông Chí khí âm đạt cực đại là nơi cực âm, là vị trí của quẻ Khôn. Và theo nguyên lí âm dương tiêu trưởng thì khi âm đạt cực đại thì dương sẽ nẩy mầm trong âm, nên Đông Chí là Nhất Dương Sinh.  

Quẻ khí âm cực đại ký hiệu là 3 vạch đứt   ☷ mà cái mầm dương sinh ra trong âm nên vạch đứt giữa bị liền tượng trưng cho Nhất Dương Sinh, đây là tượng của quẻ Khảm trong Tiên Thiên Bát Quái ký hiệu là ☵ cho nên vị trí Bắc của Khôn trong Tiên Thiên Bát Quái biến thành vị trí của Khảm trong Hậu Thiên Bát Quái.

Cho nên Kinh Dịch mới nói “Càn Khôn lui bước nhường cho hai con là Ly Khảm để vận hành vũ trụ”.  Càn lui về vị trí Tây Bắc , Khôn lui về vị trí Tây Nam. Câu trên còn có hàm ý là lý khí nằm ở Tiên Thiên nhưng hình tượng nằm ở Hậu Thiên, thể ở Tiên Thiên nhưng Dụng ở Hậu Thiên.

Đồ Hình Hậu Thiên Bát Quái

Căn cứ vào Lạc Thư thì ta có Hậu Thiên Bát Quái với 8 quẻ như sau

Khảm: Số 1, hướng Bắc, tượng tháng 11, hành thủy, tượng sông nước, về người là trung nam, quản cung Tí

Khôn: Số 2, hướng Tây Nam, tượng tháng 6 và 7, hành thổ, tượng đất, thấp, về người là lão bà, quản 2 cung Mùi và Thân

Chấn: Số 3, hướng Đông, tượng trưng tháng 2, hành mộc, tượng sấm sét, về người là trưởng nam, quản cung Mão

Tốn: Số 4, hướng Đông Nam, tượng trưng tháng 3, 4, hành mộc, tượng thực vật, về người là trưởng nữ, quản cung Thìn và Tỵ

Càn: Số 6, hướng Tây Bắc, tượng trưng cho tháng 9, 10, hành kim, tượng trời, về người là lão ông, quản 2 cung Tuất và Hợi

Đoài: Số 7, hướng Tây, tượng trưng cho tháng 8, hành kim, tượng kim loại, trang sức, về người là thiếu nữ, quản cung Dậu

Cấn: Số 8, hướng Đông Bắc, tượng trưng cho tháng 12 và 1, hành thổ, tượng núi, về người là thiếu nam, quản 2 cung Sửu, Dần

Ly: Số 9, hướng Nam, tượng trưng cho tháng 5, hành hỏa, tượng lửa, về người là trung nữ, quản cung Ngọ

Riêng số 5 ở trung cung, thuộc hành thổ, thuộc cả 2 quẻ Cấn và Khôn.

Từ đây xuất hiện thuyết Tam Nguyên Cửu Vận trong phong thủy. Mỗi 1 vận là 20 năm, cứ 3 vận là 1 nguyên theo thứ tự Thượng Nguyên, Trung Nguyên, Hạ Nguyên. Mỗi Vận là 60 năm, bắt đầu bằng năm Giáp Tí vận 1 và kết thúc là vận 9. Hết 3 lần Giáp Tí là hết 1 Tam Nguyên. Khi kết thúc Tam Nguyên cũ thì lại bắt đầu bằng Thượng Nguyên của 1 Tam Nguyên mới. Hiện nay năm 2014 là chúng ta đang ở Vận 8 Cấn thuộc Hạ Nguyên. Đến năm 2043 Quý Hợi là kết thúc  vận 9 Ly thuộc Hạ Nguyên. Và Tam Nguyên mới bắt đầu vào năm 2044 năm Giáp Tí là Thượng Nguyên Vận 1 Khảm.

Chu Kỳ Của 1 Tam Nguyên 180 năm

Thượng Nguyên:

Vận 1 Khảm: 1864-1883

Vận 2 Khôn: 1884-1903

Vận 3 Chấn: 1904-1923

Trung Nguyên

Vận 4 Tốn: 1924-1943

Vận 5        :  1944-1963

Vận 6 Càn: 1964-1983

Hạ Nguyên

Vận 7 Đoài: 1984-2003

Vận 8 Cấn: 2004-2023

Vận 9 Ly: 2024-2043